Bu kaos, o kaos değil mi, yoksa belirsiz mi?

Bilimin belirsizliği modelleme konusunda geleneksel olarak iki temel felsefi yaklaşımı vardır denebilir:

Bunlardan biri, belirsizliğin incelenen sistemin içkin bir özelliği olduğunu, yani sistemin bünyesinde nedensellik ilkesine uymayan bir rastgelelik unsuru barındırdığını varsayar. Bu durumda, bu sistemin ileride neler yapacağını tam olarak kestiremememiz doğaldır. Olsa olsa olasılık hesapları yapar ve tekrarlanan olaylarda ortalamayı doğru tahmin etmeyi umabiliriz.

Diğer yaklaşım ise deterministiktir, yani incelenen sistemin aslında belirli ve kesin nedensellik ilişkilerine dayalı bir şekilde davrandığını varsayar. Geleneksel olarak, yeterli veri toplayan ve sistemi yöneten dinamiği doğru modelleyen bir gözlemcinin, bu tür sistemlerin nasıl davranacağını doğru bir şekilde öngörebilmesi beklenir. İşte, 1970’lerde hızla popülerleşen Kaos Teorisi tam da bu konudaki ezberi bozmuş, bazı deterministik sistemler için uzun vadeli öngörünün asla mümkün olamayacağını ortaya koymuştur.

Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yağmur Denizhan, BU+ Açık Ders Etkinlikleri kapsamında Kaos Teorisi'nin temel kavramlarını tanıtarak bu bağlamda kast edilen "kaos" ile gündelik dilde kullanılan "kaos" kavramı arasındaki benzerlik ve farklılıkları açıklıyor.

Yağmur Denizhan

Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi olan Prof. Dr. Yağmur Denizhan, 1982 yılında Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünü bitirmiştir. Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nde  yüksek lisans çalışmalarını 1984 yılında,  yine aynı bölümde doktora çalışmalarını 1988 yılında tamamlamıştır. Kaos kontrolü, doğrusal olmayan dinamiklerin ve biyolojik sistemlerin modellenmesi, kesir sıralı sistemler konularında çalışmalarını sürdürmektedir.